Cây ô liu cổ thụ ở Ginosa, vùng Puglia, được người dân gọi với cái tên đầy trìu mến “The Thinking Tree” – “Cây Suy Tư.” Nhìn từ xa, phần gốc cây với những đường vân uốn lượn tự nhiên khắc họa nên một gương mặt trầm mặc, trông như một triết gia Hy Lạp cổ đại đang chìm trong suy tưởng. Hình dáng kỳ lạ ấy đã gắn cho cây một linh hồn, khiến bao thế hệ dân làng coi đây như một biểu tượng sống động của ký ức và thời gian.
Theo ước tính, cây ít nhất đã hơn 1.500 năm tuổi, nhiều nghiên cứu còn cho rằng tuổi thọ của nó có thể lên đến 4.000 năm – tức đã bén rễ từ thời kỳ các nền văn minh cổ đại quanh Địa Trung Hải. Dù trải qua chiến tranh, hạn hán, lửa trời và những đổi thay của lịch sử, “The Thinking Tree” vẫn đứng sừng sững và mỗi mùa lại cho trái ô liu, minh chứng cho sức sống kỳ diệu của thiên nhiên vùng Nam Ý.
Giai thoại kể rằng trong thời Trung Cổ, các hiệp sĩ và lữ khách khi đi qua Ginosa thường dừng chân dưới bóng cây để nghỉ ngơi, trò chuyện hoặc cầu nguyện trước khi tiếp tục hành trình. Người dân địa phương tin rằng cây có linh hồn, lắng nghe nỗi niềm của họ và giữ kín những điều ước thì thầm dưới tán lá rì rào. Trong những ngày hè nóng bức, lũ trẻ con làng thường tụ tập dưới gốc cây, chơi đùa và nghe các cụ già kể chuyện về thời xa xưa, khi người La Mã hay người Norman đi ngang vùng đất này.
Ngày nay, cây ô liu này vẫn được chăm sóc như một báu vật. Nó vừa mang ý nghĩa nông nghiệp khi tiếp tục cho ra những trái ô liu quý giá, vừa là điểm đến cho du khách, các nhiếp ảnh gia và những người yêu thiên nhiên muốn tận mắt chứng kiến một “nhân chứng sống” của lịch sử châu Âu. Đứng trước cây, người ta cảm nhận rõ sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa quá khứ xa xăm và hiện tại.
Trong văn hóa Địa Trung Hải, cây ô liu từ lâu đã mang ý nghĩa linh thiêng. Người Hy Lạp cổ đại tin rằng nữ thần Athena đã ban tặng cây ô liu cho thành Athens, biến nó thành biểu tượng của trí tuệ, hòa bình và thịnh vượng. Người La Mã cũng tôn vinh cây ô liu, coi đó là quà tặng từ các vị thần, gắn liền với lễ nghi tôn giáo, y học và cả chiến tranh, khi các vận động viên chiến thắng được trao vòng nguyệt quế ô liu như dấu ấn của vinh quang. Ngay cả trong Kinh Thánh, cành ô liu cũng tượng trưng cho hòa bình và sự cứu rỗi. Chính lớp ý nghĩa dày đặc ấy đã khiến “The Thinking Tree” ở Ginosa trở thành mạch nối với toàn bộ truyền thống văn hóa và tinh thần của vùng Địa Trung Hải.
Khi so sánh, “The Thinking Tree” gợi nhớ đến những cây ô liu cổ thụ nổi tiếng khác, như cây ô liu ở Vouves trên đảo Crete – Hy Lạp, có tuổi đời hơn 2.000 năm và vẫn cho trái đến nay, hay cây ô liu Getsemani ở Jerusalem, gắn với câu chuyện Kinh Thánh về đêm cuối cùng của Chúa Jesus. Những cây này, cùng với “The Thinking Tree” ở Ginosa, đã vượt qua giới hạn của sinh học để trở thành chứng nhân lịch sử, nơi lưu giữ ký ức và niềm tin của nhân loại.